Gali Fikirler Dizisi
Egemenlik:
Madde 11: Federal Cumhuriyet, her iki topluma ait bölünmez tek egemenliğe sahip olacaktır. Toplumlardan biri, diğeri üzerinde egemenlik talep etmeyecektir
Hukuk:
Madde 43. Federal Adli Organ, Üst Meclis’in rızası ile Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkan Yardımcısı
tarafından atanan eşit sayıda Türk ve Rum hakimlerden oluşan Yüksek Mahkeme’dir. Yüksek
Mahkeme, Federal Anayasa Mahkemesi ve Federasyonun en yüksek mahkemesi yerini alır. Yüksek
Mahkeme Başkanlığı, Yüksek Mahkeme’nin Rum ve Türk üyeleri arasında rotasyon usulüyle atanır.
Madde 44. Yüksek Mahkeme, federal anayasa ve federal yasaların karşısındaki konularla ilgilenir ve federal
anayasa ile federal yasaların kendisini yetkili kıldığı diğer adli işlevleri de yerine getirir.
Madde 45. Her iki federe devlet, federe alt mahkemeler kurulabilir.
Madde 46. Federe devletlerin her biri federal anayasa tarafından federal adliyenin ilgi alanı dışında
meselelerle ilgilenecek adliyeye sahip olur. Federal Anayasa, federal yasalar ve icraatın anayasaya
uygunluğunu güvence altına. almak için gerekli prosedürü tayin eder ve aynı zamanda federe
devletlerin yasama, yürütme ve adliyeye ilişkin icraatlarının federal anayasaya uygunluğunu temin için tatmin edici bir mekanizma kurar.
Maraş Vurgusu:
İlaveler- Madde 6: 6- Federal Cumhuriyetin oluşturulması esnasında, Maraş, Birleşmiş Milletler yönetimine devredilecek ve restorasyonu için bir eylem planı hazırlanıp uygulanacaktır
Annan Planı
Madde 9 : (yorumum altta)
Constituent state boundaries and territorial adjustment
1. The territorial boundaries of the constituent states shall be as depicted in the map which forms part of this Agreement.1
2. Areas subject to territorial adjustment which are legally part of the Greek Cypriot State upon entry into force of this Agreement, shall be administered during an interim period by the Turkish Cypriot State. Administration shall be transferred under the supervision of the United Nations to the Greek Cypriot State in six phases over a 42 month period, beginning 104 days after entry into force of this Agreement with the transfer of administration of largely uninhabited areas contiguous with the remainder of the Greek Cypriot State. United Nations supervision of activities related to territorial transfer shall be enhanced in the last months before handover of specified areas as outlined in the Agreement.
Maraş Annan Planına göre Kıbrıs Rum oluşturucu devletinin egemenliğine ilk girecek toprak parçasıdır. Plan oylandıktan 104 gün sonra Kıbrıs Rum oluşturucu devletinin himayesinde bulunacak. Bu noktada Maraş’ın açılması durumunda Annan Planında da Kıbrıs rum oluşturucu devletinin himayesinde olacak olan bu toprağın Kıbrıs Cumhuriyeti yargı ve hukuğuna tabi olması bir sakınca doğurmaz. Üstelik bu Kıbrıs Cumhuriyeti’nin oluşturucu devlet seviyesine gelmesine, Federal devletin de egemenliğini oluşturucu devletlerden alacak olması ya da ‘virgin birth’ den gelmesine olanak sağlayacak bir olasılık çıkarır. Tabi ki, Kıbrıs Cumhuriyetinin yapmış olduğu uluslararası anlaşmaları federal devlet taşıyacak olsa da, maraş konusunda yapılacak bu düzenleme Türk tarafında federasyonun Kıbrıs cumhuriyetinin devamı olarak görmek istemeyenleri de tatmin edecek bir boyut ile anlatılmasını kolaylaştırır. (en azından söylemde)
Annan Planı Anayasa Bölüm 4: Federal Hükümet ve Oluşturucu Devletler
Madde 14 Federal hükümetin yetki ve sorumlulukları
Fıkra1, 5para: Doğal kaynaklar ve su kaynakları federal hükümete aittir. Buna rağmen 9 numaralı dipnot tarım ve balıkçılık faaliyetlerinin oluşturucu devletlere ait olduğunu belirler. 6ncı fıkra: Meterology, havacılık, uluslararası ulaşım, kıta sahalığı ve karasuları Birleşik Kıbrıs cumhuriyetine aittir.
Bu noktada eğer maraşın karasularının egemenliği konusu açılacaksa o zaman üst egemenliği taşıyan devlete bakmak gerekir. Federal devlet kuruluna kadar BM kontrolünde olması önerilebilir veya iki toplumun yöneteceği ya da temsil edeceği veya toplumliderlerinin karşılıklı olarak anlaşacağı bir biçimde egemenlik hakları üzerine çalışma yapmak mümkün olabilir. Özellikle insan kaçakçılığına karşı mücadele konularında uluslararası sulardaki yetkiler üzerine bakabiliriz. Ya da direk UN Deniz Hukuğu Konvensyionunu kabul ederek oradaki düzenlemeyi 1982 uluslararası hukuğa göre yapabilirik. (TR bu konvasiyonu ege sorunu nedeniyle imzalamaz ama tr bizi ilgilendirir mi bu aşamada bilmem.)
Madde 15: Oluşturucu devletlerin yetki ve sorumlulukları
Fıkra1: anayasa kapsamında oluşturuc devletler bölgelerinde egemen bir biçimde güvenlik, hukuk ve nizam, yönetim adalet konularında karar almaya yetkilidir.
Fıkra 2: oluşturucu devletler federal yasalara aykırı suçları, anayasa mahkemesine bağlı olacak olan suçlar olmadıkça, oluşturucu devletin mahkemelerinde görüşür.
Fıkra 3: oluşturucu devletin polisi sadece kendi devletin görev yapar ve hukuğun uygulanması ve kamusal güvenlik için oluşturucu devletine hizmet verir, bu federal polis görevlerini federal hükümet ile oluşturucu devletler arasındaki işbirliği anlaşması belirler.
Bu yasalar dahilinde Kıbrıs Cumhuriyeti egemenliğinde oluşturucu devlet olduğunda genel olarak oranın yasaları geçerli olabilir. Buna rağmen suç işleyenin yargılanmasını buradaki karma mahkeme oluştururken, cezasını kuzeyde çekmesinin herhangi bir sakıncası olmayabilir.